Hukuk Terimleri Sözlüğü

Hukuk Terimleri Sözlüğü

Acir

Sahip olduğu malı kiraya veren kimse

Aciz

Borçlarını ödeyemeyecek durumda olan kimse

Aciz Vesikası

Eğer alacaklı, alacağının tamamını alamamış ise, kalan miktar için kendisine verilen vesika (İKK 143)

Adem-i ifa

Yerine getirmemek, borcu ödememek, yapmamak

Bağıt

Akit

Beher

Her biri

Bilâ-sebeb

Sebepsiz

Bölünebilir Edim

Niteliğinde veya değerinde esaslı bir değişim olmaksızın, birden fazla parçaya ayrılarak ifa edilebilen edim

Bölünemez Edim

Niteliğinde veya değerinde esaslı bir değişim olmaksızın, birden fazla parçaya ayrılarak ifa edilemeyen edim

Celpname

Yargılamada, davacı, davalı, tanık, bilirkişi gibi kimseleri mahkemeye getirtmek için yapılan çağrı

Cürmiyet

Suç hali, suçluluk

Dâyin

Borç veren; alacaklı

Değer Baha

Bir malın iktisadi duruma göre değerini ifade eden fiyat

Der-uhte

Üstünlenme, yüklenme, üstlenme, sağlama

Devremülk Hakkı

Mesken olarak kullanılmaya elverişli bir yapı veya bağımsız bölümün ortak maliklerinden her biri lehine, bu yapı veya bağımsız bölümden yılın belli dönemlerinde istifade etmek üzere, müşterek mülkiyet payına bağlı olarak kurulan irtifak hakkı

Eda Davası

Davalının bir iş yapmaya, bir ifada bulunmaya veya bir iş yapmamaya, bir ifada bulunmamaya mahkum edilmesinin istenildiği dava

Emlâk-i sirfe

Yeri ve üzerinde binalar ve ağaçları mülk olan taşınmaz mallar

Emvâli menkule

Taşınır, taşınabilir mallar

Fesih

Devam etmekte olan bir hukuki ilişkiyi, tek taraflı olarak ve ileriye dönük olmak üzere sonlandıran bozucu yenilik doğurucu irade beyanı

Gabin

1) Bir sözleşmede tarafların karşılıklı edimleri arasında açık bir orantısızlık bulunması. karşı tarafın özel durumundan aşırı faydalanma olarak da nitelenebilir*. gabin durumunda zarar gören taraf bir yıl içinde sözleşmeyi bozduğunu bildirerek verdiği şeyi geri alabilir. bir yıl geçtikten sonra sözleşme geçerli hale gelir.
2) Haksız faydalanmak, sömürü...

Gayrimenkul Mükellefiyet

Bir taşınmaz malikinin, sahip olduğu mülkü nedeniyle ve özellikle o taşınmaz (gayrimenkul) teminat olmak üzere, diğer bir kimse lehine bir şey yapmaya veya vermeye zorunlu tutulması

Haiz

Sahip; elde bulunduran; taşıyan

Hak Ehliyeti

Sağ doğmak şartıyla ana rahmine düştüğü andan ölüm anına kadar olan dönemde herkesin sahip olduğu medeni haklardan (evlenme, mülk edinme vb.) yararlanma yeteneği

Hakk-ı mürur

Geçit hakkı

Haksız iktisap

Bir kimsenin malvarlığında, haklı bir nedene dayanmaksızın başka bir kimsenin malvarlığı aleyhine meydana gelen artma ya da azalmama durumu

Halefiyet

Yerine geçme, yerine geçen

Hıfz

Saklama; koruma

Hizmet Sözleşmesi

İşçinin, belirli veya belirsiz bir zaman süresi içinde iş görmeyi ve işverenin de ona bir ücret vermeyi üstlendiği sözleşme

Hükümsüzlük

Bir hukuki işlemin, kanunun öngördüğü şekilde yapılamaması veya kanuna aykırı olarak yapılması halinde hukuki sonuç doğurmamasıdır

Hüsnüniyet

İyi niyet

Iskat

Düşürme, hükümden düşürme, yok etme, iptal

Izrar

Zarar verme, zarara sokma

İade-i Muhakeme

Yargılamanın yenilenmesi

İbra

Aklanma, temize çıkma, aklama. Alacaklının, borçlusunda bulunan alacağından tamamen veya kısmen vazgeçmesi

İbraz

Gösterme; meydana çıkarma; sunma

İcâzet-i lâhika

Bir kimsenin izni olmadığı halde, yapıldıktan sonra bir şeyi kabul etmesi ve onaylaması

İcmâl

Kısaltma; özetleme; öz; özet genel toplamı

İcra tetkik mercii

İcra-İflas dairesinin üzerinde olup, icra-iflas işlemlerinin doğru ve kanuna uygun olup olmadığını denetleyen ve ayrıca kanunun kendisine verdiği dava ve işleri gören özel mahkeme

İçtihad

Özel görüş; anlayış; kavrayış

İfraz

Arazinin parçalanması; bölünmesi; parsellere ayırma; araziyi imar açısından uygun parçalara bölme

İstimlak

Kamulaştırma; Devlet veya kamu tüzel kişilerinin, kamu yararının gerektirdiği durumlarda, bedelin peşin ödemek şartıyla, özel mülkiyette bulunan taşınmazın tamamına veya bir kısmına kanunda gösterilen yöntemlere göre kamu yararına el koyması

Kabil

Kabul eden, kabul edici, olan, olabilir

Kabz

Alma, elde tutma, edinme

Kamulaştırma

Devlet veya kamu tüzel kişilerinin, kamu yararının gerektirdiği durumlarda ve karşılığını (bedelini) peşin ödemek koşuluyla, özel mülkiyette bulunan taşınmaz malların tamamını veya bir kısmını, kanunda gösterilen usullere göre mülk edinmesi

KHK

Kanun Hükmünde Kararname.TBMM' nin bir kanunla yetki vermesi üzerine Bakanlar Kurulu tarafından belli konuları düzenlemek amacıyla çıkarılan yazılı hukuk kurallarıdır

Kanuni İntifa Hakkı

Kanun tarafından bazı kişilere tanınan ve hakkı doğuran olayın ortadan kalkmasıyla son bulan; hak sahibine, başkasına ait bir mal (hak) üzerinde kullanma ve ürünlerinden yararlanma yetkisi veren bir irtifak hakkı

Kârine

İpucu, belirti, bilinen bir olgudan bilinmeyen bir olgunun (sonucun) çıkarılması

Kat Maliki

Bağımsız bölümler üzerinde kurulan kat mülkiyeti hakkına sahip olan kişi

Kat Malikleri Kurulu

Kat mülkiyetine konu taşınmazdaki bütün kat maliklerinin oluşturduğu kurul

Kat Mülkiyeti

Bir yapının bağımsız bölümleri üzerinde kurulan, arsa payı ve ana gayrimenkuldeki ortak yerlerle bağlantılı özel bir mülkiyet hakkı

Kişisel Haklar

Kişinin maddi ve manevi tüm varlığı ile ilgili bulunan ve bu varlığın serbestçe geliştirilmesi amacına yönelik olan hak ve hürriyetlerdir

Kuru Mülkiyet

Bir mal üzerinde, (malikin sahip olduğu ayrıcalık ve yetkilere zarar gelmemek üzere) bir başkasına tanınan intifa veya sükna gibi fiili kullanma hakkının varlığı durumunda malikin sahip olduğu mülkiyet hakkı

Layiha

Dilekçe, yazılı dilek, istek, tasarı

Lükata

Sokakta bulunup alınan, sahibi belli olmayan şey

Madrûb

Dövülmüş, darp olunmuş

Mahlûl

Halledilmiş, çözülmüş; mirasçısı bulunmayan ve hükümete kalan

Mal Birliği

Eşlerin, (evlilik sözleşmesinde birliğe dahil olmayacaklarını belirttiği mallar istisna olmak üzere) evlenme zamanında her birinin malik olduğu ve evliliğin devamı süresince mülk edindiği bütün malların dahil olduğu birlik üzerinde kocanın (karının şahsi malları hariç olmak üzere) mülkiyet hakkına sahip olduğu mal rejimi

Mal Ortaklığı

Eşlerin, ortaklığa girecek mal ve gelirleri sınırlandırmamış olduğu ve bunlar üzerindeki mülkiyet hakkını ortaklaşa kullanarak hiçbir payında bağımsızca tasarruf edemediği mal rejimi

Malik

Mülkiyet hakkı sahibi; bir şeye sahip olan kişi

Mazbata

Tutanak

Mecruhiyet

Yaralama

Mesağ

İzin, ruhsat, cevaz

Müteselsil Sorumluluk

Birden çok kimsenin, bir borcun veya zararın (tamamının) ödenmesinden, zincirleme olarak ve tek başına sorumlu olması

Müvezzi

Dağıtıcı

Nafaka Hükmü

Bir kimsenin kanunun öngördüğü yoksulluğa düşmüş olan yakınlarına yardım etmekle yükümlü olmasıdır

Naiplik

Vekâlet

Nema

Büyüme, gelişme, kazanç, kâr, getiri, faiz

Nizasız ve fasılasız

Uyuşmazlık konusu olmadan ve hiç ara vermeden, ihtilafsız ve arasız

Olveche

O şekilde

Ortak Yerler

Kat mülkiyetine tabi ana gayrimenkulün, kat maliklerince ortaklaşa kullanılıp yararlanılan yerleri

Ölüme Bağlı Tasarruf

Gerçek kişilerin, ölümünden sonra hukuki etki ve hükümler doğurmak üzere yapmış olduğu hukuki işlem

Ölünceye Kadar Bakma Akdi

Taraflardan birinin, ölünceye dek bakma ve kendisini görüp gözetme koşuluyla, malvarlığını veya bir kısım malları öbürküne geçirme (intikal ettirme) borcu altına girdiği sözleşme

Râci

Rücu eden, geri dönen, ilgisi olan

Ref Etmek

Kaldırmak; örneğin, itirazın ref'i (kaldırılması)

Resen

Kendiliğinden; herhangi bir isteğe gerek olmadan; otomatikman

Resim

Devlet daire ve kurumlarında görülen hizmet ve yapılan giderlerin karşılığı olarak, sadece o işle ilgisi bulunan kişilerden alınan bir gelir

Resmi Senet

Resmi bir makam ve görevlinin, usulüne göre düzenlediği veya onayladığı belge

Resülmâl

Anamal, sermaye

Reşit

Ergin. Rüşt yaşını doldurmuş. On sekiz yaşını dolduran veya on sekiz yaşını doldurmamasına rağmen evlenen veya yasal olarak erginliğine mahkemece karar verilen kişi

Rücu

Rücu

Rüçhan

Öncelik, üstünlük, imtiyaz

Salâhiyet

Bir davaya bakabilme yetkisi

Selef

Önce gelen kimse

Semen

Satış parası; satış sözleşmesinde, satana mal teslimine karşılık olarak ödenecek para

Suret-i Mahsusa

Özel olarak, özellikle, belli amaçla

Sükna

Oturma yeri, oturulacak yer, konut

Sükna Hakkı

Bir evde veya evin bir bölümünde oturma hakkı veren kişiye bağlı bir irtifak hakkı; oturma hakkı, bir evde veya evin bir bölümünde oturma imkanı veren bir irtifak hakkı

Süreli Edim

Borçluyu belli bir süre, belli davranış ya da davranış biçimleri ile bağlı bulunmakla yükümlü kılan edim

Süreli İcap

Bir kimsenin, belli bir süre bağlı olmak niyeti ile beyan ettiği icap

Süresiz İcap

Kabul haberinin kendisine ulaşması ile ilgili olarak herhangi bir süre tayin etmediği icap

Şahsi Edim

Borçlunun bizzat bedeni ya da fikri gücü ya da yeteneği ile icra edeceği edim türü

Şâyi Hisse

Ortak (müşterek) mülkiyette, ortaklardan herbirine ait pay

Şerik

Ortak, iştirakçi

Şufa Hakkı

Önalım hakkı; mükellefin, hakkın konusu olan şeyi bir üçüncü kişiye satması durumunda, hak sahibine tek taraflı bir irade beyanı ile satılan şeyin mülkiyetinin kararlaştırılan bedel karşılığında öncelikle kendisine devrini isteme yetkisini veren haktır, yenilik doğuran haklardandır

Tahriren

Yazılı olarak

Takarrür Etmek

Kararlaşmak, kararlaştırmak, istikrar kazanan kararlar

Takrîr

Önerge; anlatma; anlatış; tapuda malını sattığını veya ipotek ettiğini söyleme

Tapuyu Misil

Tarafsız bilirkişinin belirteceği tapu, bedel, değer baha

Tediye

Ödeme, bir borcun ödenmesi

Tefhim

Verilmiş olan kararın veya hükmün ,duruşmada hazır bulunan taraflara yargıç tarafından sözle bildirilmesi

Temerrüd

Direnme; borcun ifasında gecikme, bir yükümlülüğün yerine getirilmesinde oluşan gecikme; direnme

Uhde

Görev, birinin yapmakla yükümlü olduğu iş. Bir işin yapılacağına söz verme

Uhdesinde

Üzerinde, sorumluluğunda

Uygulama İmar Planı

Onaylı halihazır haritalar üzerinde, varsa kadastral durumu işlenmiş olarak, nazım imar plân esaslarına göre çizilen ve çeşitli bölgelerin yapı adalarını, bunların yoğunluk ve düzeni, yolları ve uygulama için gerekli imar uygulama planlarına esas olacak uygulama etaplarını ve diğer bilgileri ayrıntılarıyla gösteren plan

Uzatılmış Mal Ortaklığı

Evlilik birliğinin, eşlerden birinin ölümüyle son bulması halinde, sağ kalan eşin, ölen eşin çocuklarıyla birlikte devam ettirdiği mal ortaklığı rejimi

Üst Hakkı

Taşınmaz malikinin, bir başkasına, arsasının üstünde ya da altında inşaat yapma veya mevcut inşaatı koruma (ona sahip olma) yetkisi verdiği irtifak hakkı

Varant

Rehin senedi; umumi mağazaya tevdi edilen mallara ve tahıla ilişkin rehin hakkını gösteren ve bu mallar üzerinde herhangi bir alacaklı yararına bu hakkın yaratılmasını sağlayan senet

Vasi

Kanunun öngördüğü durumlarda, küçük veya kısıtlı kişilerin haklarını korumak üzere mahkeme tarafından atanan kanuni temsilci

Vaz’

Koyma; konulma (yürürlüğe koyma)

Vecîbe

Borç

Vedia

Saklama

Vefa Hakkı

Hak sahibine, sattığı şeyin mülkiyetinin kararlaştırılan bedel karşılığında tekrar kendisine devrini, tek taraflı irade beyanı ile isteme yetkisi veren hak

Vekalet Sözleşmesi

Kişinin, bedelli veya bedelsiz olarak, bir işi yürütmeyi veya yerine getirmeyi başkası adına üstlendiği sözleşme

Velayet

Ana ve/veya babanın, reşit olmamış çocukları üzerindeki (kanundan doğan) eğitim ve terbiye hak ve yetkisi

Veraset İlamı

Ölenin kanuni varislerini gösteren, mahkemeden alınan resmi belge, hüküm

Vesayet

Küçük veya kısıtlıların haklarının korunması amacıyla özel hukuk tarafından düzenlenen ve bir kamu hizmeti niteliğini taşıyan kurum

Vikaye

Koruma

Yapı Alacaklısı İpoteği

Bir yapıyı yapanların, o yapıdan doğan alacaklarını teminat altına almak için koydurdukları gayrimenkul rehini

Yediemin

Uyuşmazlık konusu şeyin saklanması ve idaresi kendisine verilen güvenilir kişi

Zâhirî

Görünen; görünüşte

Zilyet

Bir şeyi fiilen elinde bulunduran; bir şeyde tasarrufta bulunan kişi

Zilyetlik

Bir şey üzerinde fiili hakimiyet veya bi eşyayı fiili hakimiyet ve kudret alanı içinde bulundurma demektir



Paylaş: